Vương quốc Maroc, thành phố Marrakech

Vương quốc Maroc, thành phố Marrakech

  










Được  thành lập từ thế kỷ XI trên vùng bình nguyên gần dẫy núi Atlas bởi vị sultan gốc du mục Youssef Tachfin, Marrakech theo cổ ngữ có nghĩa Thánh Địa hay Đất của Thượng Đế.  Mang danh Thành phố sắc đỏ, là mầu chủ đạo của đá, trên nước sơn tô, vôi phủ làm tươi sáng và ấm nồng Marrakech ngay cả khi trời mùa đông hoa cỏ bớt rực rỡ. Được ví là Viên ngọc quý của Maroc từ hàng ngàn năm qua do rất được yêu chuộng bởi các vua quan hoàng tộc. Ngày nay với số dân gần 1 triệu trên 230 km2, La ville rouge rất thơ mộng, giấc mơ của nhiều gót lữ hành, nằm sau dẫy tường thành mầu đồng đỏ chở che như từ nhiều thế kỷ trước, là thành phố lịch sử, văn hóa và nghệ thuật nhất vương quốc do có nhiều thành trì và tường lũy, lắm viện đại học, trường kịch nghệ và âm nhạc danh tiếng. Các viện bảo tàng và nhà văn hóa cũng chất chứa nhiều danh tích. Marrakech còn tổ chức Festival International du Film, tặng nhiều giải thưởng quan trọng hàng năm cho dạng films d'auteur nhiều nghệ thuật tính của Le Septième Art.

Phố chính của Marrakech được chia làm 2 phần chạy dài theo đại lộ Mohammed V. Khu mới Guéliz hiện đại theo kiến trúc Pháp thời thuộc địa, với nhiều kiểu dạng to đẹp của các ngân hàng, công tư sở, viện bảo tàng, nhà kịch nghệ, hotels lịch lãm, phố xá thương mại luôn dập dìu ngựa xe, người người thanh lịch.  Phố cổ Médina lịch sử có nhà cửa san sát trên đường lối vòng vo nhỏ hẹp, như không gì thay đổi từ thuở lập thành. Người dân, nhất là phụ nữ ít ra ngoài, chỉ thấy thấp thoáng dáng dấp họ trên những ngõ nhỏ trong y phục cổ truyền caftan hay djellaba dài rộng.

Luôn đông đúc tấp nập, biểu tượng du lịch của Marrakesh là Jemaa El Fna, hay La Place. Quảng trường xưa to rộng đầy sắc mầu và mùi vị của khu Médina luôn nhộn nhịp, dân từ nhiều miền của vương quốc mang thổ sản và hàng thủ công bầy bán trên khắp mặt sân đá cẩn, tíu tít mời chào níu chân khách. Thấy những người mặc y phục cổ truyền du mục Berbère, họ đàn hát, rung lục lạc leng keng, làm trò vui xin tiền lẻ, hay ôm bình trà đường nấu lá húng thơm rót mời khách. Buổi tối trên La Place Jemaa El Fna lại đặc biệt tưng bừng vui cách khác, với hàng trăm xe quán, tạo nên loại ẩm thực đường phố -như ven chợ Bến Thành với các quán đêm. Mùi thịt cừu, dê, gà, tôm cá được tẩm ướp gia vị đem nướng, chiên xào tỏa hương nồng nàn, thật thơm nức mũi. Những loại món hầm tajine, hay đặc sản couscous luôn được du khách thưởng thức tận tình.  Nghệ sĩ đường phố cũng đông đảo hơn với nào màn mê hoặc rắn, ảo thuật, diễn xiếc nhào lộn, thổi lửa, ca nhạc.. Và thật ngạc nhiên khi thấy cả nữ vũ công uốn lượn màn múa bụng, xiêm y tuy không dám để.. lộ hàng nhưng cũng vừa đủ cho khán giả vui mắt. Người Ả Rạp chuộng phụ nữ có da có thịt, cứ tròn trịa và mum múp thì càng đẹp chuẩn. Vậy nữ khách nào khi vào tiệm, nếu thấy mấy ông serveur sao mà ái ngại: Lady dùng nữa đi..please, hay.. Ohh Madame cần ăn thêm nhiều vào.. -thì phải tự giác là mình không.. cực chất !

Khu chợ bazaar /souks trong phố cổ với hàng ngàn sạp bán đủ loại từ ngành thủ công. Theo những lối đi len lỏi giữa tiếng chào mời, thấy như lạc vào mê hồn trận, ngất ngây trong một không gian thu hẹp đầy sắc mầu, hương hoa, nồng nàn mùi gia vị.

Rặng núi Atlas trải dài 1600 km, rộng 300 km qua Maroc, Tunisie, Algérie.  Một chuyến xe đưa khách thăm vùng cao nguyên, vượt đèo thẳm Tizi-n'-Tick đến nhiều thôn làng đông đảo người gốc du mục Berbère. Đầu mùa đông Maroc, được ngắm núi cao với những ngọn đỉnh tuyết phủ ngàn năm, rồi nào đèo sâu hun hút, thung lũng rộng, thiên nhiên bát ngát, đất trời bao la đẹp ngời, và không khí sao mà thanh thoát..

Vùng thung lũng Ourika, nơi có những ngôi làng nhỏ và người dân vất vả cần cù. Đến gần con suối róc rách tiếng nước reo, thấy từng nhóm phụ nữ cong lưng giũ giặt lắm sô quần áo, hai bàn tay đỏ au vì giá rét. Ngang qua trường học nghe lũ trẻ nhỏ ríu rít tiếng cười. Thăm một căn nhà tiêu biểu của dân vùng cao, có tường đá đen khói bám và bếp củi luôn bập bùng giữ lửa suốt mùa đông.

Thành phố cổ Ouarzazate, trạm dừng chân của đoàn lái thương trên con đường caravansérail ngày trước, nằm ven dẫy Atlas với những đỉnh cao tuyết phủ ngàn năm, là điểm đến được ước ao của những giấc mơ sa mạc. Với khoảng 100.000 dân, Ouarzazate hút khách do còn giữ được một số thành lũy xưa được UNESCO bảo trợ. Cả một phim trường rộng thênh thang, nơi thu hình và dùng làm ngoại cảnh cho nhiều cuốn phim như  Alexander, Gladiator, The Mummy, Prince of Persia, Babel, The last temptation of Christ.. Không xa Ouarzazate bắt đầu miền cát đỏ, ven bờ của sa mạc rộng lớn nhất thế giới Sahara, 9 triệu km2. Sahara ngút ngàn và oi ả nắng cháy ban ngày, giá lạnh về đêm, với đồi cát chập chùng, ảo ảnh, ốc đảo, bão lốc.. có sức quyến rũ lạ lùng, như đỉnh Everest mời gọi từ thăm thẳm chốn trời cao mây ngàn.

Các thành trì kiên cố kasbah của Ouarzazate có tuổi đời từ nhiều thế kỷ lịch sử vẻ vang như Ait Ben Haddou, Taourite, Tamdakhte.. luôn được Maroc hãnh diện dùng trên postcard, các trang quảng cáo du lịch.. 

Quan trọng nhất là thành Ait Ben Haddou nằm ven thung lũng trên con đường thông thương, từ ngàn xưa dùng bởi đoàn lữ hành chuyên chở hàng hóa bán buôn trên lưng lạc đà, từ Marrakech đến miền nam sa mạc Sahara. Thành Ait Ben Haddou phồn thịnh nhất vào thế kỷ 17, nơi đa số dân làm việc và cai quản những ruộng đồng chung quanh nhưng cư ngụ trong nội thành, được bao bọc bởi bức tường cao kiên cố giữa hào sâu lũy rộng chở che.. Còn lại ngày nay chỉ là một thắng tích, ghi dấu thời nao oanh thịnh, vẻ vang. Tổ chức UNESCO vẫn bảo trợ giúp Ait Ben Haddou không bị vùi tàn trong gió cát Sahara, do có nhiều làng mạc dân du mục Berbère sống bám trụ quanh vùng trên mảnh đất tiền nhân, như không gì dời đổi được. Do nằm sừng sững giữa mênh mang cát nắng, Ait Ben Haddou được ví von là  "Mont Saint-Michel de Chleuhs", một sắc tộc Berbère sống nơi đây từ thế kỷ 12..

Du khách khi thăm vùng nhiều thành trì cổ gần sa mạc Sahara hay được mời xem cuộc vui dàn trận, với các chàng kỵ sĩ thi nhau tranh tài trên lưng ngựa phi nước đại, nổ súng đì đùng. Cả được mời vào lều vải, xem múa hát, và dùng bữa với đặc sản địa phương theo truyền thống Berbère.

Các thành phố lớn hay làng nhỏ của Maroc đa số đều mang nhiều sắc thái tồn cổ giống nhau, và giữa một số tiến bộ vẫn còn nhiều khăn khó. Thời gian như ngưng đọng trên những khu phố cũ và thôn làng xa, nơi người dân phải rất cần cù do đa số tự lực cánh sinh.. Họ sống với chịu nhận, không lắm nhu cầu và không nhiều đòi hỏi. Nhất là chăm chuyên lễ lạy, đều đặn với mực thước bất di bất dịch từ ngàn xưa,  hàng ngày, hay càng nhiều và càng thành khẩn là làm tăng giá trị cá nhân giữa cộng đồng, như từ ngày ngài sứ giả Muhammad tuyên ban thánh chỉ.  Với họ, hiện hữu trong cuộc đời này là do thánh ý của đấng Allah, và mục đích sống giữa cuộc đời này chỉ là để thờ phụng Thượng đế Allah, nên mọi người phải sống như Ngài đã an bài, sao cho đẹp lòng Ngài, theo các thánh điều mặc khải trong kinh sách Quran. 

*  Allah Très Haut dit : «Je n'ai créé les djinns et les hommes que pour qu'ils M'adorent.» (Coran, 51:56)

* "And I, Allah, created the sprites and the humans for nothing but that they worship Me." (Surat adh-Dhariyat, 56) 

Huyền Anh BTX69